1- Công tác lãnh đạo tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện
Trên cơ sở Quy định số 17-QĐ/TW, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Thuận đã ban hành Quy định số 229-QĐ/TU, ngày 04/4/1997 về việc quản lý cán bộ, đảng viên, nhân viên được cử đi công tác, học tập, hội thảo, tiếp thị, tham quan, du lịch ở nước ngoài và tiếp xúc, làm việc với người nước ngoài tại tỉnh Bình Thuận (gọi tắt là Quy định số 229-QĐ/TU), chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức Đảng trực thuộc triển khai, quán triệt đến các cấp ủy cơ sở và đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tính đến tháng 6/1998, đã có 100% cấp ủy các cấp; 96,7% cấp ủy viên các cấp và 98,9% đảng viên trong toàn Đảng bộ tỉnh đã được quán triệt nội dung Quy định số 17-QĐ/TW và Quy định số 229-QĐ/TU. Tiếp theo đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Công văn số 696-CV/TU, ngày 08/11/1999 về bổ sung và cụ thể hóa một số nội dung trong Quy định số 229-QĐ/TU cho phù hợp với tình hình thực tiễn; ngày 12/11/2007, Ban Thường vụ Tỉnh ủy tiếp tục ban hành Công văn số 769-CV/TU về việc cử cán bộ lãnh đạo đi công tác, tham quan, học tập kinh nghiệm ở nước ngoài để chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức Đảng, các sở, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đoàn thể tỉnh nghiêm túc thực hiện. Tuy nhiên, qua thời gian triển khai thực hiện Công văn số 769-CV/TU, có một số nội dung chưa phù hợp; ngày 31/7/2008, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Công văn số 1028-CV/TU để lưu ý thêm một số điểm trong việc chọn cử cán bộ lãnh đạo đi công tác, tham quan, học tập kinh nghiệm ở nước ngoài, thay thế Công văn số 769-CV/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy.
Ban Thường vụ Tỉnh ủy và các cấp ủy, tổ chức Đảng trực thuộc tỉnh thường xuyên chú trọng đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quán triệt những quy định của Đảng và Nhà nước cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức khi ra nước ngoài, nhất là ý thức cảnh giác trước những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch đối với Đảng và Nhà nước ta; từ đó, có biện pháp tự bảo vệ, đấu tranh chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ, trách nhiệm của người cán bộ, đảng viên khi ra nước ngoài theo quy định của Đảng và Nhà nước; sau khi về nước cán bộ, đảng viên phải thực hiện nghiêm chế độ báo cáo theo quy định. Qua kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng đến nay phần lớn cán bộ, đảng viên của tỉnh khi ra nước ngoài đều chấp hành tốt các quy định của Đảng và Nhà nước, cũng như chấp hành pháp luật của nước sở tại trong thời gian học tập, công tác, tham quan, du lịch ở nước ngoài. Riêng các đảng viên được cử đi công tác, học tập dài hạn ở nước ngoài đều thực hiện việc chuyển sinh hoạt Đảng theo đúng quy định của Trung ương.
2- Tình hình, kết quả thực hiện
Những năm qua, việc chọn cử đảng viên ra nước ngoài được thực hiện theo phân cấp quản lý cán bộ của tỉnh. Theo đó, các cán bộ, đảng viên được chọn cử đi đào tạo theo các đề án của Trung ương và của tỉnh đều được các cấp ủy có thẩm quyền xem xét, thẩm định kỹ về tiêu chuẩn chính trị, về ý thức tổ chức kỷ luật, việc chấp hành các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, về năng lực và triển vọng trở thành cán bộ lãnh đạo, quản lý, chuyên gia giỏi phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Đối với cán bộ, đảng viên đi công tác, tham quan, du lịch... theo thư mời của các tổ chức, cá nhân hoặc tự túc kinh phí đều được cấp ủy có thẩm quyền xem xét, đồng ý bằng văn bản trước khi Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, quyết định.
Bên cạnh đó, nhằm góp phần quản lý, giúp đỡ đối với cán bộ, đảng viên ra nước ngoài học tập, công tác; Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Công văn số 559-CV/TU, ngày 10/4/2012 về việc thực hiện Thông báo số 66-TB/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng để chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức Đảng, các cơ quan chức năng của tỉnh thường xuyên liên hệ với Ban Cán sự Đảng ngoài nước (nay là Đảng ủy Ngoài nước) để nắm bắt tình hình các mặt có liên quan, trong đó có tình hình sinh hoạt Đảng của những cán bộ, đảng viên được cử đi học tập, công tác ở nước ngoài; phối hợp tham gia các hoạt động giao lưu, đối thoại, tuyên truyền, giáo dục truyền thống, lòng tự hào dân tộc; thường xuyên cập nhật, phổ biến đầy đủ, kịp thời về nội dung các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và những thông tin cần thiết nhằm nâng cao nhận thức, đề cao tinh thần cảnh giác trước những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch; chủ động nắm bắt tình hình, kịp thời phát hiện, đấu tranh, báo cáo với tổ chức Đảng, thủ trưởng cơ quan, đơn vị về những âm mưu, phương thức, thủ đoạn mua chuộc, móc nối của địch trong quá trình học tập, quan hệ công tác, giao tiếp với người nước ngoài; có văn bản gửi các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đề nghị tạo điều kiện phối hợp cung cấp thông tin về thời gian, chương trình học tập, cơ quan cấp học bổng… đối với các ứng viên của tỉnh đang theo học dài hạn ở nước ngoài theo các chương trình, đề án của Trung ương và của tỉnh (kể cả các chương trình học bổng do các tổ chức, cá nhân người nước ngoài tài trợ) để phối hợp quản lý, Ủy ban nhân dân tỉnh đã có Công văn số 1541/UBND-NV, ngày 03/5/2012 gửi các cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài tạo điều kiện phối hợp cung cấp thông tin về thời gian, chương trình học tập, cơ quan cấp học bổng… đối với cán bộ, đảng viên Bình Thuận đang theo học các chương trình dài hạn ở nước ngoài để phối hợp quản lý; thường xuyên tổ chức lồng ghép việc nắm, phản ánh thông tin có liên quan đến tình hình cán bộ, đảng viên, lưu học sinh, nghiên cứu sinh và người lao động của tỉnh đang học tập, làm việc ở nước ngoài trong các cuộc họp báo và giao ban dư luận xã hội định kỳ; đồng thời, chỉ đạo các cơ quan thông tin đại chúng của tỉnh tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về công tác đối ngoại.
Việc cử cán bộ, đảng viên ra nước ngoài trong thời gian qua chủ yếu là tham quan, du lịch, hội thảo, học tập kinh nghiệm… do các doanh nghiệp mời là chính, chiếm trên 60% (kinh phí chuyến đi do các doanh nghiệp đài thọ, thành phần đoàn đi gồm các cán bộ lãnh đạo, quản lý của các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan, có ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp); số cán bộ, đảng viên đi nước ngoài để học tập kinh nghiệm, xúc tiến thương mại, đào tạo theo chủ trương của tỉnh (kinh phí do tỉnh quản lý) chiếm khoảng 30%; số cán bộ, đảng viên đi nước ngoài để tham quan, du lịch, giải quyết việc riêng bằng kinh phí tự túc chiếm khoảng 3,5%.
Nhìn chung, số cán bộ, đảng viên được cử đi nước ngoài trong thời gian qua chưa thu thập được nhiều kiến thức để vận dụng vào thực tiễn công tác ở ngành, địa phương, chủ yếu đi tham quan, du lịch là chính; có 02 đảng viên ra nước ngoài nhưng không báo cáo với cấp ủy cơ sở và cơ quan quản lý biết, đã bị kiểm điểm; một số trường hợp cán bộ, đảng viên đi nước ngoài về nước nhưng chậm báo cáo kết quả, phải nhắc nhở hoặc tuy có báo cáo nhưng nội dung chưa đúng yêu cầu. Một số trường hợp đảng viên ở cơ sở đi du lịch ngắn ngày ở Campuchia, Lào, Thái Lan... trong các ngày nghỉ nhưng không báo cáo cấp ủy và cơ quan quản lý, đã bị kiểm điểm.
3. Một số số ưu điểm và hạn chế trong thời gian qua
Công tác quản lý cán bộ, đảng viên khi ra nước ngoài được các cấp ủy, tổ chức Đảng trong tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện đầy đủ, nghiêm túc; Ủy ban nhân dân tỉnh đã kịp thời cụ thể hóa các văn bản chỉ đạo quản lý cán bộ, công chức, viên chức khi ra nước ngoài theo đúng quy định của Chính phủ. Đội ngũ cán bộ, đảng viên khi được cử đi nước ngoài đều tự giác chấp hành các quy định có liên quan; mọi biểu hiện lệch lạc, lơi lỏng trong việc chấp hành quy định khi ra nước ngoài đều được cơ quan có thẩm quyền nhắc nhở, phê bình; một số cán bộ, đảng viên được cử đi học tập ở nước ngoài về đã phát huy hiệu quả, góp phần tích cực vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Các thủ tục chọn cử, quản lý cán bộ, đảng viên đi nước ngoài đều được rà soát, bổ sung, sửa đổi theo đúng quy định; thực hiện phân cấp quản lý cán bộ, đảng viên đi nước ngoài, bảo đảm chặt chẽ; việc chuyển sinh hoạt Đảng ra nước ngoài được thực hiện đúng quy định, góp phần tạo điều kiện cho đảng viên tiếp tục rèn luyện đạo đức, lối sống trong thời gian công tác, học tập ở nước ngoài.
Việc học tập, quán triệt các văn bản chỉ đạo của Trung ương và của tỉnh về nhiệm vụ đảng viên khi ra nước ngoài có lúc, có nơi chưa đầy đủ, thiếu kịp thời nên có một số đảng viên thực hiện chưa tốt. Sự phối hợp của các cơ quan tham mưu chưa thường xuyên. Việc cử trưởng đoàn, phó đoàn lãnh đạo, quản lý đoàn đi nước ngoài còn hình thức; việc theo dõi, quản lý cán bộ, đảng viên khi công tác, học tập, lao động ở nước ngoài còn gặp nhiều khó khăn. Công tác quán triệt các nội dung cho cán bộ, đảng viên biết, chấp hành trong quá trình đi nước ngoài và về nước chưa được thực hiện có nền nếp và việc chấp hành chế độ thông tin báo cáo của đảng viên khi đi nước ngoài về chưa thật nghiêm túc; về theo dõi ghi chép vào sổ theo dõi bảo vệ chính trị nội bộ ở cơ sở chưa được thực hiện hoặc thực hiện chưa thường xuyên. Một số ít cán bộ, đảng viên đi nghiên cứu, học tập, lao động... ở nước ngoài theo diện tự túc còn lúng túng khi chuyển sinh hoạt Đảng ra nước ngoài.
4. Một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện
- Để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trong quá trình hội nhập quốc tế, nhu cầu cử cán bộ, đảng viên đi công tác, học tập ở nước ngoài ngày càng tăng, dẫn đến công tác quản lý cán bộ, đảng viên sinh hoạt Đảng ở nước ngoài gặp khó khăn, trong khi ở cấp tỉnh chưa có cơ quan chuyên trách theo dõi, quản lý đảng viên sinh hoạt Đảng ở nước ngoài, chủ yếu là do cấp ủy cơ sở có đảng viên được cử đi nước ngoài theo dõi là chính, nếu có vấn đề phát sinh thì cấp ủy cơ sở báo cáo cấp ủy cấp trên xem xét xử lý. Do đó, công tác theo dõi, quản lý, giúp đỡ đảng viên đang sinh hoạt Đảng ở nước ngoài chưa đáp ứng yêu cầu. Các thủ tục quản lý cán bộ, đảng viên đi nước ngoài có mặt chưa chặt chẽ, nhất là đối với những cán bộ, đảng viên đi nước ngoài theo diện tự túc, du lịch, tham quan ngắn hạn, chưa có cơ chế phối hợp giám sát, quản lý giữa Tỉnh ủy với Đảng ủy Ngoài nước.
5. Một số nhiệm vụ cần tập trung thực hiện trong thời gian đến
Tăng cường công tác giáo dục các quan điểm, đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trước khi cử đi đào tạo, học tập, công tác… ở nước ngoài. Tiếp tục quán triệt sâu rộng trong đội ngũ cán bộ, đảng viên về nội dung các quy định của Đảng và Nhà nước về nhiệm vụ của đảng viên khi ra nước ngoài, cũng như thực hiện việc báo cáo cho các cơ quan chức năng khi về nước.
Thường xuyên phối hợp với các ban, ngành Trung ương trong việc quản lý, giám sát cán bộ, đảng viên của tỉnh ra nước ngoài để theo dõi, quản lý và giúp đỡ khi cần thiết; đồng thời, nghiên cứu, ban hành quy định của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về chọn cử cán bộ, đảng viên ra nước ngoài, bảo đảm sát hợp với tình hình mới.
Các cấp ủy, tổ chức Đảng, thủ trưởng cơ quan, đơn vị, địa phương tăng cường công tác quản lý cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức ra nước ngoài; thường xuyên quán triệt, nhắc nhở cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức khi được cử đi nước ngoài phải chấp hành đầy đủ, nghiêm túc các quy định của Đảng, Nhà nước, của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Ủy ban nhân dân tỉnh, nhất là các biện pháp phòng, chống sự lôi kéo của các thế lực thù địch trong suốt thời gian công tác, học tập… ở nước ngoài.
6. Một số kiến nghị, đề xuất
Đề nghị Ban Tổ chức Trung ương Đảng phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, tham mưu Bộ Chính trị sớm ban hành quy định mới để thống nhất việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác quản lý cán bộ, đảng viên khi ra nước ngoài. Trên cơ sở đó, ban hành hướng dẫn cụ thể việc chọn cử, quản lý, giúp đỡ cán bộ, đảng viên trong thời gian công tác, học tập… ở nước ngoài và trở về nước; quy định rõ các điều kiện, thủ tục cần thiết để chọn cử các đối tượng là cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức đi nước ngoài; quy định chặt chẽ việc các doanh nghiệp mời cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp có ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp đi tham quan, du lịch ở nước ngoài…
Đề nghị Ban Tổ chức Trung ương Đảng phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, tham mưu Ban Bí thư Trung ương Đảng xem xét, ban hành Quy chế phối hợp công tác giữa Đảng ủy Ngoài nước với các tỉnh ủy, thành ủy trong việc theo dõi, quản lý, giúp đỡ cán bộ, đảng viên khi ra nước ngoài; đồng thời, hướng dẫn việc tổ chức sinh hoạt Đảng của đảng viên ở ngoài nước theo đặc thù của từng chi bộ, tổ Đảng ở từng nước bằng nhiều hình thức phù hợp.
Nguyễn Văn Dũng