Như chúng ta đã biết, tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và sinh hoạt của Đảng. Trong sinh hoạt đảng, cấp dưới phải phục tùng cấp trên, thiểu số phục tùng đa số, cho nên những người có ý định xấu sẽ lợi dụng tình hình đó để chi phối. Có thể có trường hợp một người nào đó do động cơ cá nhân lấy danh nghĩa tập thể lãnh đạo cấp trên để chi phối tổ chức và hoạt động của cấp dưới. Một tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh đúng thực chất thì ý đồ cá nhân đó không có vấn đề gì đáng lo ngại, nhưng đối với những tổ chức đảng mất đoàn kết, bè phái, lục đục, số đảng viên tốt ít hơn số lừng chừng, nhất là ít hơn số đảng viên thoái hoá, biến chất, thì điều gì sẽ xảy ra khi biểu quyết “thiểu số phục tùng đa số”? Chắc chắn là ở những tổ chức đảng như thế, số đảng viên thoái hoá, biến chất sẽ lũng đoạn và số đảng viên tích cực sẽ luôn bị lép vế. Điều này là cực kỳ tai hại, khi biểu quyết kết nạp những người ưu tú vào Đảng và khi biểu quyết đưa những đảng viên không đủ tư cách ra khỏi Đảng và như thế sẽ không kết nạp được những người ưu tú vào Đảng và những đảng viên thoái hoá, biến chất vẫn ở trong Đảng, dẫn đến tổ chức đảng ngày càng bị suy yếu, nguyên tắc tập trung dân chủ đã bị lợi dụng và thực hiện lệch lạc. Đó là tình hình đảng viên đông nhưng không mạnh. Người tốt, người tài đáng lẽ được bầu, được đề bạt, được tôn vinh thì oái oăm thay họ bị cô lập, bị bao vây mà kẻ xấu lại “lên ngôi”. Vẫn là tập trung dân chủ đấy, đúng quy trình, có vẻ dân chủ, công khai, nhưng bọn cơ hội chính trị, cơ hội theo kiểu kiếm chác, vẫn được đề bạt, cất nhắc vào chức vụ này, chức vụ nọ. Họ cố tình kiếm phiếu bầu bằng nịnh hót, bằng trí trá với cấp trên, bằng cả “mỵ dân, mỵ cán bộ”. Cũng có thể có trường hợp lấy ý kiến chỉ đạo của cấp trên để làm sức ép, bóp méo nguyên tắc tập trung dân chủ. Vì vậy, nếu không có điều kiện đảm bảo thì nguyên tắc tập trung dân chủ, về mặt nào đó, là “con dao hai lưỡi”, cần nhận thức đầy đủ thận trọng khi thực hiện từng lúc, từng nơi, từng vấn đề của từng tổ chức đảng cụ thể. Cái “lưỡi” tốt của nguyên tắc này chỉ thực sự phát huy tác dụng khi tổ chức đảng thực sự trong sạch vững mạnh, là đạo đức, là văn minh, nếu không dẫn đến hậu quả là làm cho tổ chức đảng ngày càng suy yếu.         

Ở đây, chúng tôi muốn đề cập đến việc đánh giá đúng chất lượng của tổ chức đảng và đảng viên. Có những cấp ủy, tổ chức đảng và đảng viên chưa quán triệt sâu sắc quan điểm “đánh giá đúng thực chất” của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, các nội dung và quy trình đánh giá chất lượng tổ chức đảng và đảng viên của Ban Tổ chức Tỉnh ủy, nhất là những nội dung mới nên việc chuẩn bị nội dung và tổ chức kiểm điểm, đánh giá chất lượng tổ chức đảng và đảng viên ở nơi đó còn sơ sài, chưa đạt yêu cầu đề ra, còn biểu hiện làm lướt, chưa làm rõ ưu điểm, khuyết điểm và phương hướng khắc phục yếu kém, khuyết điểm của tổ chức đảng và đảng viên. Nhiều cấp ủy chưa cụ thể hóa thang điểm phù hợp để phân tích chất lượng các chi bộ trực thuộc, tinh thần tự phê bình và phê bình nhiều nơi còn hạn chế, sợ mất thành tích của tập thể và cá nhân, tình trạng ngại đụng chạm, nể nang, né tránh vẫn còn, nhất là khi bỏ phiếu kín xếp loại đảng viên vi phạm tư cách hoặc không hoàn thành nhiệm vụ, dẫn đến kết quả đánh giá chất lượng tổ chức đảng và đảng viên một số nơi chưa đúng thực chất. Có nơi một số cán bộ, đảng viên giữ cương vị chủ chốt có sai phạm, bị xử lý kỷ luật đảng, chính quyền nhưng vẫn được xếp loại hoàn thành tốt nhiệm vụ hoặc hoàn thành nhiệm vụ, thậm chí được xếp loại đảng viên xuất sắc và tổ chức đảng đó vẫn được xếp loại hoàn thành tốt nhiệm vụ, thậm chí được trong sạch, vững mạnh (năm 2009 toàn tỉnh có 201 đảng viên vi phạm bị xử lý kỷ luật từ khiển trách đến khai trừ đảng, trong đó khai trừ đảng 31 đảng viên, nhưng chỉ có 135 đồng chí xếp loại đảng viên vi phạm tư cách).

Khi nào còn nể nang, xuê xoa trong đánh giá chất lượng tổ chức đảng và đảng viên, vẫn còn căn bệnh chạy theo thành tích, đánh giá không đúng thực chất thì không giúp cho các cấp uỷ đề ra chủ trương, giải pháp phát huy ưu điểm, khắc phục khuyết điểm, tất yếu về lâu dài sẽ tích tụ những hệ lụy như trên và hậu quả là tổ chức đảng ngày càng suy yếu.

                                                                   Nguyễn Trung Hiếu